Jakin nahiko zenituzkeen gauzak… INMIGRAZIO IRREGULARRA ETA ATZERRITARTASUNA

Susana Cuesta Manjón, inmigrazio tekinaria, usana Cuesta Manjón, técnico de inmigración, CÁRITAS BIZKAIA –ko Lankidetza eta Inmigrazio arduraduna da.

Zer esan nahi dugu migrazio irregularraz ari garenean?

NBEk dioen bezala, migrazio irregularra herrialdeen arteko pertsonen mugimendua da, gobernuek ezarritako prozeduretatik kanpo. Migrazio irregularra gerta daiteke herrialdean baimenik gabe sartzeagatik (borondatezkoa edo nahitaezkoa) edo, maizago, herrialde bateko egonaldia bisatuan ezarritako mugatik harago luzatzeagatik. Beraz, gizadiaren historian etengabea den giza mugikortasunaren fenomenoaren aurrean, migrazio irregularra askatasunez ibiltzeko eta asiloa eskatzeko giza eskubidea gauzatzea eragozten duten lege edo politika murriztaileen emaitza da. Zenbat eta sarrera legal eta seguru gehiago, orduan eta immigrazio irregular gutxiago eta alderantziz. Ezin dugu arreta jarri pertsonen etorreran, giza mugikortasuna eragiten duten arrazoiak eta migrazio ordenatuko bideen eskuragarritasun eta malgutasun faltaren ondorioak kontuan hartu gabe.

Egia al da migratzaileek eskubide guztiak dituztela?

Konstituzioak adierazten du atzerritarrek I. tituluak bermatzen dituen askatasun publikoak izango dituztela Espainian, Tratatuek eta Legeak ezartzen duten moduan, baina Konstituzio Auzitegiak ebatzi du egoera administratibo erregularrean egotea eska dakiekeela, eskubide batzuk eskura ditzaten. Hori dela eta, zirkulazio askerako, parte-hartze publikorako, lanerako eta Gizarte Segurantzarako edo familia berrelkartzeko eskubideak, besteak beste, baimen bat izateko baldintzapean daude. Eta ez da ahaztu behar ezen, nahiz eta legeak onartzen duen egoera irregularrean dauden pertsonek hezkuntzarako, osasun-laguntzarako edo oinarrizko gizarte-zerbitzu eta -prestazioetarako eskubidea dutela, hala nola DSBEa (giza duintasunari datxezkion oinarrizko eskubideak direlako), beharrezkoa dela erroldatuta egotea, eta izapide hori zaila izaten dela askotan.

DSBE kobratzea ona da atzerritartasun-izapideetarako?

Ez. Etorkin jatorrizko pertsona bat DSBE kobratzen ari bada, ezin da erregularizatu, ezin du familia berrelkatzea burutu, ezta batzuetan bere baimena berritu ere, horiek izanda kolektibo horren helburu nagusiak. Gainera, Europako herritar batekin izatezko bikote gisa ezkontzen edo eratzen direnek ere ezin dute beren bizileku-txartela lortu prestazio ekonomiko hori jasotzen ari badira. Ez da ahaztu behar Atzerritarren Legeak baimen gehienak lortzea eta berritzea enpleguarekin eta kotizazioarekin lotzen dituela, eta, beraz, DSBE jasotzeak ez die etorkinei laguntzen.

Zergatik ez datoz migratzaileak jatorrizko herrialdetik bizileku-baimenarekin?

Migratzaile bat bisa batekin etorri eta gure herrialdera iritsitakoan bizileku-baimena lortu ahal izateko, Atzerritarren Legeak eskatzen dio egiazta dezala baliabide ekonomikoak dituela bere egonaldi- eta itzulera-gastuak eta, hala badagokio, bere senideenak ordaintzeko, honako zenbateko hauen arabera: hilero eusteko, IPREMen % 400 (2151,36 “), eta Senide bakoitzari eusteko, IPREMen % 100 (537,84”). Irabazi-asmorik gabeko egoitza da.

Zergatik ez datoz migratzaileak jatorrizko herrialdetik lan-baimenarekin?

Migratzaile bat bisa batekin etorri eta bizileku- eta lan-baimena lortu ahal izateko, beharrezkoa da enpresaburu batek hura kontratatzeko prest egotea. Gainera, beharrezkoa da enpleguaren egoera nazionalak haiek kontratatzeko aukera ematea, eta, horretarako, baldintza hauetako bat bete behar da:

1. Enpresan beteko duen okupazioa Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak hiru hilean behin ezartzen duen estaldura zaileko okupazioen katalogoan sartuta egotea.

2. Lanpostu hori egoitza- eta lan-baimena duten pertsona nazionalek edo atzerritarrek bete ezin dutela frogatzea.

3. Baimena Espainiarekin nazioarteko akordioak sinatu dituzten estatuetako nazionalei zuzenduta dagoela (Paradojikoki, bi herrialde baino ez daude: Txile eta Peru).

4. Atzerritartasunari buruzko Legean jasotako kasuren batean dagoela egiazta dezakeela, hala nola baimen berritua duen Espainian bizi den pertsona baten ezkontidea edo semea edo alaba izatea, edo espainiar nazionalitateko aurrekoak edo ondorengoak bere kargura izatea, adibidez.

Azkenik, legeak ezartzen du lan-kontratuan ezarritako baldintzak indarrean dagoen araudiak ezarritakora egokitu beharko direla. Kontratua lanaldi partzialekoa bada, adibidez, ordainsariak lanaldi osorako lanbide arteko gutxieneko soldataren berdina edo handiagoa izan beharko du, urteko zenbaketan. Oso zaila da enpresaburu bat beste herrialde batean dagoen pertsona migratzaile bat kontratatzeko prest egotea, pertsona hori ez baitu berak ezagutzen. Eta konplikatua da, halaber, legeak eskatzen dituen izapide guztiak egin nahi izatea, paper-egitea eta itxarote-denbora baitakartza ezinbestean. Hori dela eta, migratzaile gehienak egonaldi-bisarekin iristen dira (turistak, esaterako), administrazio-egoera irregularrera pasatzen dira eta, ondoren, legeak jasotzen dituen salbuespenezko bideetako batzuetatik baimena lortzeko aukera dute.

Testu hau USTEAK USTEL argitarapenaren IV. Kapituluaren zati bat besterik ez da, testua osotasunean irakurtzeko sakatu hemen